خطر کم آبی در ورزشکاران
به سر وزن رسیدن ورزشکاران و خطر کم آبی
کم آبی در مورد ورزشکارانی که ناگزیرند خود را به وزن معینی برسانند ، متداول است . روشهایی که این ورزشکاران برای کاستن از وزن خود به کار می گیرند ، می تواند به کاهش سریع آب بدن و متعاقب آن کم آبی منجر شود. بعضی از این روشها خطرناک تر از برخی دیگرند .
ورزشکاران اغلب برای کاهش وزن سریع از روشهایی مانند تعریق ، استفراغ عمدی ، استفاده از مدرها و استفاده از مسهل ها استفاده می کنند.
خطرات کاستن سریع وزن به روش تعریق :
بدن انسان طوری طراحی شده است که از طریق تعریق ، دمای خود را تنظیم می کند .عرق باید از سطح پوست تبخیر شود تا اثر خنک کنندگی داشته باشد. عرقی که بر سطح پوست جمع و یا از بدن ریخته می شود، کمکی به دفع دمای اضافی بدن نمی کند. به دلیل اینکه بیشتر روش هایی که برای تعریق استفاده می شوند، باعث عرق ریختن بیشتری می شوند ( برای مثال ، استفاده از لباس های پلاستیکی یا کار کردن در محیط مرطوب)، اما تبخیر طبیعی عرق پس از تعریق چنین نیست ، لذا روشها ی فوق خیلی خطرناکند و نباید مورد استفاده قرار گیرند.
لازم بذکر است تولید عرق با ترموستاتی در مغز که هیپوتالاموس نامیده می شود، کنترل می گردد. وقتی دمای بدن از حد طبیعی بالاتر رود، ترموستات به کار می افتد و باعث شروع تعریق می شود و مادامی که دمای بدن کاهش نیابد یا آنکه محتوای آب بدن به حدی کم شود که بدن قادر به تعریق نباشد ، ادامه می یابد.
ورزشکاران می توانند با تحریک سازو کار تعریق ، وزن بدن خود را تا حد بسیار زیادی کاهش دهند.
چون تعریق باروند تنظیم دمای بدن مترادف شده است ، پس این روش می تواند به خطر افزایش دمای بدن منجر شود . به علاوه ، انتشار گسترده خون در سطح پوست اگر با افزایش دمای مرکزی بدن همزمان شود، می تواند به کاهش هوشیاری منجر شود.
خطرات کم آبی :
عواقب کم آبی بویژه برای ورزشکاران خیلی جدی است . کم آبی حجم پلاسما را کاهش می دهد و بنابراین کار قلب باید افزایش یابد تا عضلات فعال ، از مواد مغذی و اکسیژن برخوردار شوند .
زمانیکه ورزشکاران مبتلا به کم آبی عرق می کنند، آب درون سلولها به منظور ایجاد تعادل حجم آب برون سلولی ، به بیرون کشیده می شود، بنابراین ظرفیت تولید انرژی سلولها کاهش می یابد . سرانجام ، کم آبی غلظت الکترولیتها را افزایش می دهد و تولید ادرار را کم می کند. این امر آثار بالقوه آسیب رسانی دارد.
ادرار باید شفاف و بیرنگ باشد و در روز نباید کمتر از 1200 میلی لیتر تولید شود. بطور کلی آبی که روزانه بطور طبیعی از دست می دهیم ، با آب دریافتی از طریق خوردن و نوشیدن جبران می شود.
" راههای از دست دادن و دریافت آب بوسیله بدن در شرایط طبیعی "
دریافت آب
از دست دادن آب
نوشیدن 1250 میلی لیتر در روز
ادرار 1500 میلی لیتر در روز
آب موجود در غذا 1000 میلی لیتر در روز
مدفوع 100 میلی لیتر در روز
تولیدی در بدن 300 میلی لیتر در روز
غیر محسوس ( پوست و ریه ها) 900 میلی لیتر در روز
مجموع: 2550 میلی لیتر در روز
مجموع: 2550 میلی لیتر در روز
چهار خطر همراه کم آبی عبارتند از کاهش کارایی دستگاه قلبی – عروقی ، کاهش توانایی تنظیم عمل قلب ، کاهش کارایی سلولی و آسیب دیدن کلیه ها.
مطالعات جدید نشان داده اند که کم آبی ، دگرگونیهایی وسیعی را درعملکرد ورزشی بوجود می آورد. در صورتیکه 4-3 درصد وزن بدن در اثر از دست دادن ناشی از تعریق کاهش یافته باشد آثاری برعملکرد و متغییرهای فیزیولوژیکی اعمال می کند که در جدول زیر خلاصه شده اند. مطمئنا" کاهش وزن بیشتر آثار شدیدتری را در پی دارد.
" آثار کم آبی بر عملکرد ورزشی "
متغییر
دگرگونی
قدرت
احتمالا" کاهش می یابد
حداکثر سرعت
احتمالا" بدون تاثیر
زمان عکس العمل
اندکی افزایش
استقامت هوازی
کاهش
ظرفیت بی هوازی
کاهش
توان بی هوازی
کاهش
مقدار تعریق
کاهش
سرعت جذب آب
کاهش
جریان خون پوستی
کاهش
ظرفیت دفع گرما
کاهش
دمای عمق
افزایش
تعداد ضربان قلب
افزایش
غلظت لاکتات خون
افزایش
Vo2 max
کاهش
خطرات استفراغ عمدی :
معده حاوی محلول غلیظی از اسید کلریدریک است که در فرایند هضم مورد استفاده قرار می گیرد. استفراغ کردن این محلول را به غشاء حساس دهان و گلو می آورد. این اسید می تواند به آسیب شدید گلو ، نای ، دهان و لثه ها منجر شود. همچنین بر دندانها اثر نامطلوبی می گذارد و به تخریب دندانها منجر می شود.
توانایی یک ورزشکار برای انجام فعالیت ورزشی شدید تا حد زیادی به تعادل اسید و باز بدن بستکی دارد. اختلال در این تعادل حساس ، به طرز فاحشی می تواند بر عملکرد ورزشی تاثیر منفی بگذارد. استفراغ همچنین منجر به کاهش شدید حجم آب و می شود.